Helaas vinden jaarlijks regelmatig ongevallen plaats met ernstig oogletsel door de verkeerde keuze van oog- en gelaatsbescherming. Zo zal in de praktijk de standaard veiligheidsbril niet in alle gevallen voldoende bescherming bieden. Een juiste keuze kan gemaakt worden op basis van een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie, om vervolgens in overleg met product specialist en veiligheidskundige tot de juiste en meest doelmatige keuze te komen.

Verkeerde keuze van oogbescherming kan ernstig oogletsel veroorzaken

Ambachtelijke werksituaties

In vrijwel alle ambachtelijke werksituaties kunnen de ogen of het gelaat worden blootgesteld aan verschillende soorten risico’s, waarbij verwondingen aan de ogen of het gelaat kunnen plaatsvinden door:

  • Mechanische risico’s zoals stoten, rondvliegende deeltjes met hoge snelheid, stof, splinters, perforatie door scherp of puntig voorwerp.
  • Thermische risico’s zoals vloeibare metalen deeltjes, cryogene vloeistoffen of ijsdeeltjes.
  • Stralingsrisico’s zoals bij laswerkzaamheden door IR- en UV-straling, laserstraling, hittestraling, ioniserende straling of zonnestraling.
  • • Chemische risico’s zoals bijtende of toxische stofdeeltjes, vloeistoffen, gassen, dampen of aërosolen.

Onderzoek

Internationale studies1) geven aan dat 90% van alle werkgerelateerde ongevallen met oogletsel te voorkomen waren geweest als de juiste oog- en gelaatsbescherming was gekozen. De meeste oogletsels vinden plaats bij de leeftijdsgroep tussen de 25 en 44 jaar (80%). Tussen de 20 en 25% van de ongevallen met oogletsel was wel oog- en gelaatsbescherming verstrekt, maar werd deze niet gebruikt of op onjuiste wijze gedragen. Daaruit blijkt dat de keuze voor welke soort oog -en gelaatsbescherming een belangrijke rol speelt.

Veel oogletsel op het werk vindt plaats door rondvliegende objecten (puntige voorwerpen, metaal deeltjes of glas), gebruik van gereedschappen, kleine stof deeltjes, chemicaliën, straling, etc.

Ook werkzaamheden zoals slijpwerkzaamheden aan een slijpbank of handslijpmachine, verspanende werkzaamheden bij metaal bewerking, laswerkzaamheden, werkzaamheden met bijtende chemicaliën, werken met vloeibare metalen (ijzergieterij, aluminium industrie), bikken of bewerken van stenen materialen in de bouw etc. kunnen ernstig oogletsel veroorzaken.

1) International Journal of Environmental Research and Public Healt: Jun 2017; Work-Related Eye Injuries: A Relevant Health Problem. U.S. Bureau of labor Statistics 2016

Het niet dragen van oog- en gelaatsbescherming

Een reden om oog- en gelaatsbescherming niet te dragen is, dat het niet comfortabel is om te dragen of te gebruiken. Dit zijn met name de ergonomische tekortkomingen, zoals de pasvorm (knellen, valt telkens van het hoofd, geeft hinder, etc.). Dit speelt vooral als oog- en gelaatsbescherming langdurig (meer dan 4 uur per dag) gedragen moet worden.

Een andere belangrijke reden is het beslaan van de oog- of gelaatsbescherming (fogging of aandampen van het lensmateriaal) bij uitvoerende werkzaamheden. Daarnaast heeft het niet gebruiken van oog- of gelaatsbescherming te maken met de veiligheidscultuur binnen de organisatie en de risicoperceptie van de betrokken werknemer.

Mechanische risico’s

Vanuit de norm NEN-EN 166:2001 zijn voor mechanische weerstand vier impactniveaus vastgesteld, zie tabel in afbeelding hieronder. Wanneer het symbool voor impact (F, B en A) gevolgd wordt door de letter T, dan beschermt het montuur tegen extreme temperaturen (- 5/ + 55 graden Celsius).

De niveaus zijn hoog, midden en lage energie en extra stevigheid. Een standaard veiligheidsbril heeft afhankelijk van het lensmateriaal slechts een mechanische weerstand in de klasse S (12 m/s) of F (45 m/s). Bij slijpwerkzaamheden kunnen afhankelijk van het soort slijpwerk deeltjes rondvliegen met een snelheid van 120 tot soms meer dan 190 m/s. Tegen deze snelheden met hoge energie biedt een standaard veiligheidsbril géén bescherming en zou minimaal gebruik gemaakt moeten worden van een ruimzichtbril en het liefst een gelaatsscherm van polycarbonaat.

In de praktijk blijkt echter dat veel van deze werkzaamheden met een standaard veiligheidsbril worden uitgevoerd, waarbij de kans op (ernstig) oogletsel aanwezig blijft. Hoe ernstig het oogletsel is, hangt onder andere af van de keuze van het lensmateriaal in de veiligheidsbril.

Zo heeft het gebruik van (chemisch) geharde glazen het nadeel dat bij breuk een scherpe breukstructuur kan ontstaan die bij verkeerd gebruik van de veiligheidsbril zeer ernstig oogletsel kan veroorzaken. Om die reden worden de meeste veiligheidsbrillen, en met name de brillen met correctieglazen, uitgevoerd met lensmateriaal van polycarbonaat of met kunststof CR39.

Risico’s tegen spatten

Een ander voorbeeld is het risico van spatten van gesmolten metaal of vloeistofdruppels van chemicaliën, zie tabel in afbeelding hieronder. Bij werkzaamheden waarbij spatten chemicaliën in de ogen kunnen komen, moet je dus bij voorkeur een ruimzichtbril of beter een gelaatsscherm met acetaat schermmateriaal gebruiken.

Meer informatie?

Neem voor meer informatie contact met ons op.

Bronnen

  • NEN-EN 166:2001 Oogbescherming – Specificaties
  • NEN-EN 166:2001 en NPR-CR 13464:1999 Leidraad voor de keuze, gebruik en onderhoud van beroepsmatige oog- en gezichtsbeschermers