Samen verantwoordelijk voor veilig en gezond werken
Veiligheid op de werkvloer. Als werkgever probeert u er alles aan te doen om uw zorgplicht op dit vlak na te komen. Het lijkt zo vanzelfsprekend: u regelt het goed en uw medewerkers volgen de veiligheidsvoorschriften. Maar wat als een medewerker deze afspraken niet nakomt?
Een zorgvuldig veiligheidsbeleid alleen is nog geen garantie op een werkvloer zonder ongelukken. Veel werkgevers zijn hiervan doordrongen. Zo ook een toonaangevend bedrijf op het gebied van deursystemen. Ondanks een strikte handhaving van het veiligheidsbeleid vergat een 51-jarige monteur zijn veiligheidsvest en helm te dragen tijdens zijn werk. De kwestie eindigde in ontslag op staande voet.
Rigoureuze maatregel
Ontslag is een hele rigoureuze maatregel. De monteur vocht het ontslag aan en de kantonrechter gaf hem gelijk. Maar het Gerechtshof Arnhem- Leeuwarden dacht er anders over: van een ervaren medewerker mag je verwachten dat hij de veiligheidsvoorschriften in acht neemt. Zeker als hij deze heeft ondertekend en zijn werkgever hem er regelmatig op wijst.
Een gewaarschuwd mens
Daarbij speelt mee dat de monteur al eens eerder was gewaarschuwd. Eerder raakte hij namelijk gewond omdat hij zich niet aan de veiligheidsvoorschriften hield. Zijn werkgever schorste hem toen twee dagen en liet hem bovendien weten dat zijn arbeidsovereenkomst zou worden beëindigd als dit opnieuw zou gebeuren. Op de bewuste dag ging de monteur aan de slag bij een petrochemisch bedrijf zonder de verplichte persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm’s) te dragen: helm en veiligheidsvest. Binnen de organisatie was een duidelijk veiligheidsbeleid wat breed werd gecommuniceerd. Ook de medewerker in kwestie had het memorandum ondertekend met veiligheidsinstructies. Kortom; de rechter oordeelde dat de monteur zich willens en wetens niet aan de veiligheidsvoorschriften had gehouden en dat hij daarom terecht was ontslagen.
Veiligheid verankeren
In de verhouding tussen individuele medewerkers en de onderneming ligt de nadruk vaak op de verantwoordelijkheid van de werkgever. Op de werkgever rust een zware verantwoordelijkheid als het gaat om veiligheid op de werkvloer. “Natuurlijk is dat terecht”, zegt Roger van Meer, General Manager bij Intersafe Groeneveld. “Maar tegelijkertijd hebben werknemers ook een verantwoordelijkheid voor hun persoonlijke veiligheid. Je moet samen zorgen voor een cultuur waarin veilig gedrag de norm is.”
Een gevoel van urgentie
Sommige bedrijven slagen daar bijzonder goed in. Van Meer noemt Shell en DuPont als bijvoorbeelden. Deze bedrijven steken van oudsher veel tijd en energie in het continu verbeteren van de veiligheid. Een sterk gevoel van urgentie zorgt ervoor dat het veiligheidsbeleid diep geworteld zit in de bedrijfsvoering. Van Meer: “Houd je bij een DuPont vestiging waar dan ook ter wereld de trapleuning niet vast? Dan word je daar door één van de medewerkers direct op gewezen.”
Pbm’s, processen en cultuur
“Wil je veiligheid zorgvuldig en duurzaam implementeren, dan heb je te maken met een drietrapsraket”, zegt Roger van Meer. Alles begint met de juiste pbm’s op basis van de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) en de Taakrisicoanalyse (TRA). Vervolgens zijn heldere processen en het handhaven daarvan essentieel. De laatste en lastigste stap is het bewerkstelligen van een cultuuromslag: hoe creëer je een cultuur waarbinnen veilig gedrag de norm is?
Leren fietsen
Van Meer: “Bij Intersafe noemen we dit totale traject de Integral Employee Safety Circle. Veel bedrijven die wij tegenkomen, zitten in de tweede fase. De juiste spullen hebben ze in huis en nu moeten zij ervoor zorgen dat deze goed gebruikt worden.” Van Meer vergelijkt het wel eens met een kind leren fietsen. Je kunt een kind een kwaliteitsfiets, zijwieltjes en een degelijke helm geven. Maar als jij niet leert om de banden op te pompen, de fietslamp te gebruiken en dat er verkeersregels zijn om te beschermen in plaats van te beperken. Dan leert een kind nooit veilig fietsen.
Kennis en ervaring delen
Als leverancier van toegevoegde waarde wil Intersafe in dit proces een rol van betekenis spelen voor haar klanten. Van Meer: “Zo hebben we werkgevers, leveranciers, gebruikers en inspecteurs uitgenodigd voor een speciaal platform. Doelstelling is om de verschillen opzij te zetten en het gezamenlijk, hogere doel centraal te stellen; de veiligheid en gezondheid van de vakmensen op de werkvloer. Hoewel het onderwerp veiligheid tegenwoordig vaak op het bezuinigingslijstje belandt, benadrukt iedereen binnen het platform vanuit zijn eigen perspectief de nodige urgentie. En het mooie is dat de bereidheid om kennis en ervaring met elkaar te delen heel groot is.”
Eigen verantwoordelijkheid
Samenwerking tussen alle partijen in de keten is hard nodig. Nu de overheid zich steeds verder terugtrekt, komt de verantwoordelijkheid voor veel belangrijke zaken terug in de keten te liggen, constateert Van Meer. Dat geldt ook voor veilig en gezond werken. Het blijft hem verbazen dat mensen voor hun favoriete sport vrijwillig en voor eigen rekening de duurste en meest geavanceerde beschermingsmiddelen (helmen, handschoenen, kleding, etc.) aanschaffen, terwijl ze op hun werk soms genoegen nemen met slechte kwaliteit en/of de middelen niet dragen.
Gezamenlijk veiligheid garanderen
Uiteindelijk staat of valt veilig en gezond werken natuurlijk met de inzet van werkgevers én werknemers. Alleen door gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen, kunnen zij de veiligheid op de werkvloer verbeteren. De recente ontslagzaak laat dit maar weer eens zien. Partijen als Intersafe kunnen hen daarbij ondersteunen. “Dit is geen kortstondige hype, maar naar verwachting een kentering in hoe er naar integrale veiligheid wordt gekeken”, aldus Roger van Meer. “Een wezenlijke verandering in ons vakgebied, waarin wij als leverancier van hoogwaardige persoonlijke beschermingsmiddelen, een rol willen spelen.”
