Oog voor veiligheid: nood- en oogdouches

Onze ogen zijn niet alleen heel belangrijk, maar ook heel kwetsbaar. Bij het werken met gevaarlijke stoffen is de aanwezigheid van goed functionerende oog- en nooddouches verplicht. Hoewel de internationale standaarden, zoals de EN15154 1-4 en de ANSI Z358.1, helpen om een veilige werkomgeving te creëren, kunt u zich afvragen of het voldoen aan de ‘basisveiligheid’ voor u en uw medewerkers wel goed genoeg is.

U moet er niet aan denken: chemische stoffen in uw ogen. Het gebruik van veiligheidsbrillen en gelaatsbeschermers ten spijt, kunt u het gevaar van incidentele blootstelling aan chemische stoffen nooit helemaal uitsluiten. Daarom is het belangrijk (en ook verplicht!) om medewerkers die werken met gevaarlijke stoffen, back-up te bieden in de vorm van oog- en/of nooddouches.

Uit uw RI&E blijkt welke voorzieningen u in huis moet hebben. Aan welke eisen deze voorzieningen moeten voldoen, wordt geregeld in de internationale normen EN15154 1-4 en de Amerikaanse National Standard ANSI Z358.1. Laatstgenoemde richtlijn stelt dat de nooddouche binnen 10 seconden moet kunnen worden bereikt. Immers, juist de eerste 10 à 15 seconden na blootstelling aan de gevaarlijke stof zijn cruciaal, met name wanneer het bijtende stoffen betreft.

10 seconden in doodsangst

Een sporter legt 100 meter af in 10 seconden. Maar hoe ver komt iemand die zojuist een bijtende stof in zijn ogen gekregen heeft? 10 seconden lopen in pijn en doodsangst is een hele opgave, met name omdat het slachtoffer (vrijwel) niets meer ziet. Probeert u zich eens voor te stellen wat dit voor een getroffen medewerker betekent!

En is de nooddouche eenmaal bereikt, dan is het leed nog niet geleden. Beide internationale normen bevelen een onmiddellijke en grondige spoeling aan van minimaal 15 minuten, waarbij een grote hoeveelheid schone vloeistof onder lage druk moet worden aangeboden. In de praktijk blijkt het echter lastig om aan de 15 minuten-regel te voldoen. Oogletsel door chemicaliën is een bijzonder pijnlijke aangelegenheid, dus 15 minuten lijkt al snel een eeuwigheid te duren. Toch is het noodzakelijk om een kwartier spoelen in acht te nemen: het water van de nooddouche neutraliseert immers geen schadelijke stoffen, maar verdunt deze alleen en spoelt ze weg. In grotere bedrijven maakt men dan ook vaak gebruik van (niet verplichte) doorstroommelders. Zodra er water door de leiding van een nood- of oogdouche loopt, wordt er alarm geslagen in de meldkamer en spoedt een speciaal daartoe opgeleide hulpverlener zich naar het slachtoffer.

Zo comfortabel mogelijk

Wanneer het om de aanschaf en het gebruik van noodvoorzieningen zoals oog- en nooddouches gaat, zouden twee factoren van doorslaggevend belang moeten zijn. Uiteraard compliance, oftewel het voldoen aan de geldende wet- en regelgeving, maar staat u daarnaast ook eens stil bij het comfort voor het slachtoffer voor, tijdens en na het gebruik van deze veiligheidsvoorziening. Te warm of te koud water in een oogdouche kan ertoe leiden dat de noodvoorziening minder goed of zelfs averechts werkt: met te koud water houdt het slachtoffer het gewoonweg niet vol om een kwartier lang te spoelen, terwijl een watertemperatuur boven de 37°C chemische processen kan versterken, waardoor de ogen eerder beschadigd zullen zijn.

De norm EN15154 beveelt temperaturen aan van 20 tot 25°C voor een oogdouche en 20 tot 30°C voor een nooddouche, maar van een dwingende temperatuurverplichting is vooralsnog geen sprake. Dat is het punt waarop opnieuw de vraag rijst: is het voldoende als u voldoet aan de veiligheidsvereisten, of kiest u voor maximaal comfort voor uw medewerkers? Een bang en gepijnigd slachtoffer dat zich ook nog eens ongemakkelijk voelt onder de gebruikte noodvoorziening zal minder snel kunnen voldoen aan de vereiste spoeltijd van 15 minuten, waardoor de kans op ernstig of zelfs blijvend oogletsel kan worden vergroot.

Voorlichting en training

Stelt u zich eens voor hoeveel pijn, angst en paniek u zou ervaren wanneer  u een chemische of zelfs bijtende stof in uw ogen krijgt. Weet u zich op zo’n moment nog te herinneren waar de oog- en nooddouches zich bevinden, hoe u deze moet bedienen en welke procedures u moet volgen? Waarschijnlijk niet, tenzij u hierin voldoende geoefend en getraind bent. Investeer dus niet alleen in de juiste veiligheidsvoorzieningen, maar ook in voorlichting en training van uw medewerkers!

Als u dit uitstelt tot het moment dat er een ongeval gebeurt, is het te laat: een doodsbang slachtoffer heeft teveel stress en pijn om eventuele instructies goed in zich op te nemen, waardoor het risico op verwarring, fouten en daardoor ernstiger letsel toeneemt. Getrainde medewerkers daarentegen die weten waar, wanneer en hoe zij de aanwezige oog- en nooddouche moeten gebruiken, zullen in geval van nood niet alleen zichzelf, maar ook anderen van dienst kunnen zijn.

Meer weten?

Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met uw Customer Service medewerker.