Aan welke algemene eisen moet een pbm voldoen?

Aan welke eisen moeten persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm’s) voldoen in het algemeen, en in het bijzonder in relatie tot geharmoniseerde normen? Wat gebeurt er als een bepaalde norm vervalt en er een nieuwe norm voor in de plaats komt?

Pbm’s moeten aan de fundamentele gezondheids- en veiligheidsvoorschriften voldoen van de Europese richtlijn 89j686jEEG (1). Deze fundamentele voorschriften die omschreven staan in bijlage ll van de richtlijn gaan onder meer nader in op de voorwaarden op het gebied van ergonomie, gebruik van de juiste materialen, beschermingsniveaus, maximaal toelaatbare hinder voor de gebruiker, comfort en doelmatigheid, lichtheid en stevigheid van de constructie en gebruiksaanwijzing van de fabrikant. Daarnaast zijn er nog aanvullende specifieke voorschriften, afhankelijk van het soort pbm (2).
Om aan te kunnen tonen dat pbm’s voldoen aan de fundamentelegezondheids-en veiligheidsvoorschriften vanuit de richtlijn, kunnen fabrikanten gebruikmaken van Europees geharmoniseerde normen. Die hebben onder meer betrekking hebben op het ontwerp, de seriefabricage, de specificaties en de beproeving, en hebben een zodanige strekking dat gebruikers mogen aannemen dat ze door navolging van deze normen aan de fundamentele voorschriften van de richtlijn voldoen (3).

Geharmoniseerde normen (4)
Een geharmoniseerde norm voor pbm’s moet in overeenstemming zijn met de essentiële eisen van de richtlijn. Een Europese norm mag daarnaast bepalingen bevatten die niet alleen op essentiële eisen, maar ook op andere zaken betrekking hebben. Ook hoeft een geharmoniseerde norm niet noodzakelijkerwijs alle essentiële eisen van de richtlijn te bestrijken. In dit geval is de fabrikant wel verplicht andere relevante technische specificaties te gebruiken om aan alle eisen van de richtlijn te voldoen.

Vermoeden van overeenstemming
Geharmoniseerde normen leiden dus tot het vermoeden dat aan de essentiële eisen van de richtlijn is voldaan in-dien hun referentie in het Publicatieblad van de Europese Commissie is gepubliceerd en indien ze op nationaal niveau zijn omgezet (5). Regelmatig publiceert de Europese Commissie een lijst van geharmoniseerde normen die van toepassing zijn op pbm’s (6). Deze lijst, die gemiddeld twee keer per jaar wordt vernieuwd, geeft een actueel overzicht van normen voor pbm’s en een overzicht van vervangen normen met daarbij de datum dat het vermoeden van overeenstemming van deze normen met de richtlijn vervalt.

Het is van belang dat pbm’s voldoen aan de actuele geharmoniseerde norm. Enerzijds omdat een produet dat is geproduceerd op basis van een vervallen norm niet meer het vermoeden van overeenstemming heeft met de richtlijn. Anderzijds omdat er een belangrijk verschil kan zijn in de beschermingsniveaus tussen de oude (vervallen) en de nieuwe norm. Daarnaast is het bij gebruik van pbm’s van het grootste belang de hoogste vorm van beschermzeker heid te bieden. In de praktijk kunnen er dus belangrijke veilig heidstechnische verschillen zijn tussen de oude en de nieuwe norm. Een voorbeeld daarvan is de vervallen norm EN 166:1995 en de actuele norm EN 166:2001 voor oogbescherming. Bij de eerste versie van deze norm is de laterale (zijwaartse) impacttest optionee!, in de huidige norm is deze verplicht. Dit laatste is voor oog bescherming een belangrijke verbetering geweest. Toch zijn er nog steeds persoonlijke beschermingsmiddelen op de markt die in het verleden gecertificeerd zijn op basis van inmiddels verouderde normen. Het behoeft geen toelichting dat dit voor de veiligbeid van de gebruiker een ongewenste situatie is. Een ander voorbeeld: beschermende kleding tegen hitte en vlammen die sinds juni 2009 moet voldoen aan de EN lSO N612:2008. Er is nog altijd kleding in de handel gebaseerd op de oude norm EN 531 uit 1995.

Met het oog op de veiligheid van gebruikers is het belangrijk te kiezen voor pbm’s die voldoen aan de algemene bepalingen vanuit de richtlijn en aan de actuele normspecificaties. Voor zowel werkgevers, werknemers als arbodeskundigen is dit een belangrijk aandachtspunt. De gebruiker wil immers zekerheid over het juiste beschermingsniveau van het pbm op basis van de laatste stand van de techniek en wetenschap. EG typekeurcertificaten 5 jaar geldig. Een aantal jaren geleden hebben de certifieerende instanties (de notified bodies) afgesproken de EG-typekeurcertificaten van pbm’s alle een houdbaarheidsdatum te geven van 5 jaar (7). Op moment van schrijven is er echter nog veel discussie over producten met certificaten die niet verlopen en die in het verleden zijn eproduceerd op basis van een verouderde norm. Naar verwachting zal de nieuwe Europese regelgeving rond pbm’s hierover binnenkort meer duidelijkheid geven.

Noten
[1] http:/ /ec.europa.eu/enterprise/sectors/mechanicaVdocuments/legislation/personal·protective-equipmentlindex_en.htm. Deze richtlijn is op moment van schrijven in revisie.
[2] Bijlage 11 van de richtlijn 89/686/EEG: FUNDAMENTELE VOORSCHRIFTEN BETREFFENDE DE GEZONDHEID EN DE VEILIGHEID.
[3] Zie inleidende tekst van de richtlijn 89/686/EEG.
[4] Nadere informatie over CE-markering, geharmoniseerde normen e.d. is te vinden in de zogenoemde ‘Biue Guide’: http://ec.europa.eu/enterprise/policies/single-market-goodslflles/blue-guide/guidepublic_nl.pdf. Zie ook het artikel op pagina SS van dit blad.
[5] Voor Nederland is dat in de Staatscourant.
[6] Publicatieblad van de Europese Unie, 2013/C 364 van 13 december 2013, zie http:/ /ec.europa.eu/enterprise/policies/europeanstandards/harmonised-standards/personal·protective·equipment/index_en.htm.
[7] Op 1 S december 2009 spraken de aangewezen instanties (notified bodies) af dat nieuwe certificaten telkens een duur zullen hebben vanS jaar, en dat de dan geldende norm zal worden gebruikt (RfUno. 136). Oude normen faseren op deze wijze uit.

Meer weten?
Jos Putman is hoger veiligheidskundige bij lntersafe Groeneveld. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen.